Η «εκδίκηση» της Ευρώπης

Οι έμποροι τηλεδιασκέψεων στις ΗΠΑ που προσπαθούν να πουλήσουν τα τραπεζικά ομόλογα από χώρες της ευρωζώνης που πλήττονται από την κρίση γνωρίζουν από δύσκολες θέσεις. “Πριν από ένα χρόνο, αφορούσε «το τι συμβαίνει στην Ευρώπη;» και ‘πόσο πιθανό είναι το ευρώ να επιβιώσει;’ ” υπενθυμίζει ο Paolo Basso, ανώτερος τραπεζίτης της Morgan Stanley.

Η προώθηση του θέματος των ομολόγων $ 3,5 δισ. για την τράπεζα της Ιταλίας Intesa Sanpaolo αυτό το μήνα ήταν μια διαφορετική ιστορία. “Δεν υπήρχε ούτε μία ερώτηση για το αν το ευρώ πρόκειται να επιβιώσει ... Δεν περιμέναμε τέτοια εντυπωσιακή ανταπόκριση,” θυμάται ο κ. Basso. Στο τέλος, η Intesa πήρε πάνω από 400 παραγγελίες από τις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Ασία.

Η επιτυχής προσφορά ομολόγων της Intesa τόνωσε το κύμα των χρημάτων που έχει επιστρέψει στη ζώνη του ευρώ τους τελευταίους μήνες, ιδιαίτερα στις οικονομικά πιεσμένες χώρες της περιφέρειας: την Ιταλία, την Ισπανία, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα, ακόμη.

Από τότε που ο Mario Draghi, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, παρουσιάστηκε τον Σεπτέμβριο να σχεδιάζει το νομισματικό κηδεμόνα της ευρωζώνης στις αγορές χρέους για να εξασφαλίσει την κυβέρνηση, η περιφέρεια έχει δει € 93 δις καθαρές εισροές ιδιωτών – που ισοδυναμεί με περίπου 9 % της οικονομικής παραγωγής - με τη μορφή δανείων και επενδύσεων, σύμφωνα με υπολογισμούς της ING, της ολλανδικής τράπεζας.

Καθώς η οικονομική σταθερότητα έχει επιστρέψει, το εμπορικά σταθμισμένο ευρώ έχει αυξηθεί στο υψηλότερο επίπεδο από τα τέλη του 2011. Η άνοδος του αντανακλά την αυξανόμενη πεποίθηση ότι ο κίνδυνος της διάλυσης της ευρωζώνης έχει περάσει και ότι τα περιουσιακά στοιχεία της περιοχής προσφέρουν ελκυστικές αποδόσεις όταν οι παγκόσμιες τιμές βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Δεν είναι μόνο οι τράπεζες της Ευρωζώνης που έχουν επισημάνει τη διάθεση ταλάντευσης: η έκδοση εταιρικών ομολόγων έχει επιστρέψει στα επίπεδα που είχε τελευταία φορά πριν από την κρίση της ευρωζώνης που ξέσπασε στα τέλη του 2009. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έχουν αρχίσει να πιστεύουν ότι η ευρωζώνη βρίσκεται σε πορεία αυτοτροφοδοτούμενης ανάκαμψης. Αυτό το μήνα, ο κ. Draghi μίλησε για «θετική μετάδοση, όταν τα πράγματα πάνε καλά».

Αλλά μια μόνιμη αναπήδηση στο συναίσθημα θα διαρκέσει περισσότερο από μερικές επιτυχημένες προσφορές ομολόγων. Η πρόσφατη εισροή στην περιφέρεια της ευρωζώνης εξακολουθεί να επισκιάζεται από προηγούμενη, πολύ μεγαλύτερη καθαρή εκροή κεφαλαίων ιδιωτών επενδυτών, η οποία ξεπέρασε τα € 400 δις κατά τους πρώτους οκτώ μήνες του 2012 και τα € 300 δισ. το προηγούμενο έτος.

Παρόλα αυτά, κάποιοι διαχειριστές κεφαλαίων βλέπουν την αναπήδηση ως τακτική και ευκαιριακή και όχι ψήφο εμπιστοσύνης στη 14-ετή νομισματική ένωση της Ευρώπης.

‘Δεν κάνω άλμα πάνω και κάτω λέγοντας «τώρα είναι η στιγμή για να αγοράσουμε την Ευρώπη»,” λέει ο Robert Brown, πρόεδρος της παγκόσμιας επενδυτικής επιτροπής συμβούλων στο Towers Watson, η οποία συμβουλεύει τα κρατικά επενδυτικά ταμεία και άλλους επενδυτές. “Ο κίνδυνος της καταστροφής έχει παρέλθει και ενδέχεται να υπάρχουν κάποιες ευκαιρίες, αλλά το λέω αυτό με ένα μάλλον επιφυλακτικό τρόπο.”

Ένα πρώτο βήμα για την υπεράσπιση του ευρώ ήρθε λίγες μόλις εβδομάδες αφού ο κ. Draghi ανέλαβε πρόεδρος του το Νοέμβριο του 2011. Η ΕΚΤ πλημμύρισε το τραπεζικό σύστημα με περισσότερα από € 1 τρις σε φθηνά τριετή δάνεια ή "πράξεις μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης". Με πολλές τράπεζες της Ευρωζώνης να έχουν κλείσει από τις κεφαλαιαγορές και να αντιμετωπίζουν ραγδαία αύξηση των αναγκών αναχρηματοδότησης, η δράση της ΕΚΤ απέτρεψε την άμεση καταστροφή. Τους πρώτους τρεις μήνες του 2012, οι τράπεζες της ευρωζώνης εξασφάλισαν ζωτικής σημασίας χρηματοδότηση με την έκδοση περισσότερων από € 50 δισ. σε χρέος.

Αλλά, η αποφασιστική κίνηση της ΕΚΤ ήρθε το Σεπτέμβριο. Με το ισπανικό και ιταλικό κόστος δανεισμού που αυξήθηκε σε επικίνδυνα επίπεδα, η ΕΚΤ ανακοίνωσε ένα σχέδιο με το οποίο θα μπορούσε να αγοράσει τα ομόλογα κυβερνήσεων της ευρωζώνης που υπέγραψαν εξωτερικά εγκεκριμένα προγράμματα μεταρρυθμίσεων. Το προτεινόμενο από τον κ. Draghi σύστημα «οριστικών χρηματικών συναλλαγών» μείωσε δραματικά τον κίνδυνο αθέτησης των χωρών και την έξοδο από το ευρώ.

Κάποιοι θεωρούν τις δράσεις της ΕΚΤ, ενώ είναι ουσιαστικής σημασίας, ως παρηγορητικές. “Οι οριστικές χρηματικές συναλλαγές εξακολουθούν να θεωρούνται ως κουβέρτα που είναι αποπνικτική για τις φλόγες της κρίσης στην ευρωζώνη. Οι άνθρωποι είναι στην ευχάριστη θέση να αγοράζουν χρέος στην περιφέρεια της ευρωζώνης σεμνά - όχι μαζικά - με βάση την υπόθεση ότι η ΕΚΤ είναι πίσω από την αγορά,” λέει ο Andrew Milligan, επικεφαλής παγκόσμιας στρατηγικής στη Standard Life Investments.

Οι πολιτικοί της ευρωζώνης δεν έχουν ακόμη θέσει σε εφαρμογή τα σχέδια για την ενίσχυση του τραπεζικού συστήματος της περιοχής και μια νέα κρίση στα δημόσια οικονομικά θα μπορούσε γρήγορα να προκύψει: η υπερχρεωμένη Κύπρος, μια από τις μικρότερες οικονομίες της ευρωζώνης, είναι ένα πιθανό σημείο ανάφλεξης.

“Εξακολουθεί να είναι ανοικτό το ερώτημα αν οι πολιτικοί θα εκπληρώσουν το δικό τους παζάρι,” λέει ο Mark Cliffe, επικεφαλής οικονομολόγος της ING. Με τις δράσεις της ΕΚΤ να τροφοδοτούν το ράλι στην ευρωζώνη για τα μερίδια και τις τιμές των ομολόγων, ωστόσο, οι επενδυτές δεν είχαν καμία επιλογή απ’το να συμμετάσχουν, προσθέτει ο κ. Cliffe. “Οι άνθρωποι αισθάνθηκαν την υποχρέωση να μειώσουν την ήδη ελλιποβαρή θέση τους σε αυτές τις αγορές, επειδή είχαν τόσο καλές επιδόσεις. Πολλοί ήταν τόσο μαζικά ελλιποβαρείς στην περιφέρεια, που ακόμη και μια μικρή αναπροσαρμογή είχε σημαντική επίδραση.”

Ένας άλλος παράγοντας τακτικής ήταν η αποκλιμάκωση των κερδοσκοπικών στοιχημάτων για την καταστροφή της ευρωζώνης. Μια στρατηγική των hedge funds στο αποκορύφωμα της κρίσης ήταν η "μείωση" του ευρώ από την πώληση περιουσιακών στοιχείων που δανείστηκαν με την προσδοκία να είναι σε θέση να τα αγοράσουν σε χαμηλότερη τιμή. Αφού ο κ. Draghi έδρασε, ορισμένα αμοιβαία κεφάλαια κινδύνου σημείωσαν απώλειες.

Ωστόσο, οι επιθετικοί επενδυτές που στοιχηματίζουν στην ανάκαμψη της ευρωζώνης έχουν κάνει κράτηση για τα κέρδη. Το Dromeus Capital, ένα hedge fund που έχει συσταθεί για να επενδύει σε προβληματικά ελληνικά περιουσιακά στοιχεία, συμψηφίζει κέρδη του 40 τοις εκατό περισσότερο από ό,τι στους πρώτους τρεις μήνες. Το Third Point, ένα άλλο, διπλασίασε τα χρήματά του σε ένα στοίχημα € 500 εκ. σε ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου. Ο Franklin Templeton, ο διαχειριστής χαρτοφυλακίου, πέρυσι αύξησε τις τοποθετήσεις του σε ομόλογα της Ιρλανδίας τουλάχιστον € 8,4 δισ., τα οποία σχεδόν σίγουρα παρακίνησαν ένα απότομο ράλι τιμών με βάση τις προοπτικές ανάκαμψης της χώρας.

. . .

Ταυτόχρονα, έχουν προκύψει ενδείξεις ότι η αναπηδήση στο συναίσθημα εδραιώνεται. Τα δεδομένα από την Επιτροπή Commodity Futures Trading των ΗΠΑ, χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση εκτεταμένων ξένων κεφαλαίων αντιστάθμισης κινδύνου για τις συναλλαγές συναλλάγματος, που δείχνουν μια συσσώρευση των μικρών ‘καθαρών’ θέσεων του ευρώ στο υψηλότερο επίπεδο από τα μέσα του 2011 – αν και ένας μεγάλος αριθμός των "βραχείων" θέσεων παραμένουν.

Στις αγορές ομολόγων, η Ισπανία την περασμένη εβδομάδα έλαβε συνολικές παραγγελίες σχεδόν € 23 δισ. για δεκαετές ομόλογο € 7 δισ.. Περίπου το 60 % της έκδοσης πήγε σε μη-ισπανούς αγοραστές. “Νομίζω ότι οι «εύκολες» εισροές - η κάλυψη των αρνητικών θέσεων - έχουν συμβεί στην Ισπανία. Τώρα υπάρχει λίγο περισσότερη πεποίθηση - και αυτό είναι σταδιακή βελτίωση,” λέει ο Laurent Fransolet, επικεφαλής της έρευνας σταθερού εισοδήματος της Barclays.

Η έκδοση ομολόγων από τις τράπεζες και τις εταιρείες της ευρωζώνης έχει αυξηθεί, αξιοποιώντας τις ορέξεις των επενδυτών, αν και, όπως και οι κυβερνήσεις στην περιφέρεια, έχουν καταβάλει υψηλότερα επιτόκια από ό,τι στη Βόρεια Ευρώπη. Για τους Αμερικανούς επενδυτές, οι οποίοι δεν είχαν ακολουθήσει κάθε συστροφή και στροφή της κρίσης, η παρέμβαση του κ. Draghi ήταν το σημείο καμπής, λέει ο Ryan O'Grady, ένας τραπεζίτης της JPMorgan. “Πήγαν από τη θέση του ‘δυσανάλογα αποσπασμένου’ στη θέση του ‘δυσανάλογα κατειλημμένου’, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την ενίσχυση του ράλι.” Ο Erik Schotkamp, διευθυντής σε κεφάλαιο και διαχείριση της χρηματοδότησης στην τράπεζα BBVA της Ισπανίας, προσθέτει: “Οι αμερικανοί επενδυτές ήταν πιο γρήγοροι [από ό,τι άλλοι] στο να καταλάβουν τη σημασία της ομιλίας Draghi και των οριστικών χρηματικών συναλλαγών.”

Με την ανάκτηση των συνθηκών χρηματοδότησης, οι τράπεζες της ευρωζώνης - συμπεριλαμβανομένης της περιφέρειας - αυτή την εβδομάδα θα εξοφλήσουν νωρίς € 137 δισ. από τα τριετή δανειακά κεφάλαια από την ΕΚΤ.

Η αναπήδηση έχει γίνει αισθητή στις ροές μετοχών και ομολόγων της ευρωζώνης. Οι μετοχές της ευρωζώνης είδαν εκροές σχεδόν σε κάθε μήνα από τα μέσα του 2011 και τον Αύγουστο του 2012, σύμφωνα με στοιχεία των Financial Times από την EPFR, την εταιρεία έρευνας με έδρα την Αμερική. Ήταν, ωστόσο, θετικές σε τρεις από τους τελευταίους τέσσερις μήνες του έτους. “Οι μικροεπενδυτές έχουν πραγματικά αποχωρήσει από τις μετοχές της ευρωζώνης σε μεγάλη κλίμακα από τα μέσα του 2007, εξαγοράζοντας πάνω από $ 160 δισ. από τα ευρωπαϊκά μετοχικά αμοιβαία κεφάλαια που παρακολουθούμε,” λέει ο Cameron Brandt, επικεφαλής της έρευνας EPFR. “Αλλά πολλές από τις πρόσφατες εισροές πραγματοποιήθηκαν από θεσμικούς επενδυτές, οι οποίοι θα περιμένατε να πάρουν αυτή την απόφαση με τα μάτια τους ανοιχτά.”

Οι ενέργειες της ΕΚΤ έχουν οδηγήσει σε "μια εντελώς διαφορετική ματιά για την περιοχή, η οποία θα μπορούσε να αποκαταστήσει την οικονομική μηχανή της", λέει ο Jim Paulsen στη Wells Capital Management. “Μπορεί να είναι ότι πηγαίνουμε από τα -10 πόδια στα -5 πόδια. Αυτό δεν έχει σημασία. Για τους επενδυτές, αυτό που έχει σημασία είναι η δυναμική.”

Ωστόσο, οι πρόσφατες εισροές στα μετοχικά αμοιβαία κεφάλαια της ευρωζώνης εξακολουθούν να είναι περιορισμένες, ακόμη και κατά τα πρότυπα της κρίσης, και τα στοιχεία της EPFR δείχνουν ότι οι εισροές στα αναδυόμενα μετοχικά αμοιβαία κεφάλαια της αγοράς ήταν πολύ ισχυρότερες από ό,τι οι εισροές τον τελευταίο καιρό στα ευρωπαϊκά μετοχικά αμοιβαία κεφάλαια. Άλλες αγορές υποδηλώνουν επίσης προσοχή πριν από την κλήση μιας διαρκούς αναπηδήσης στη στάση των επενδυτών.

Τα αμοιβαία κεφάλαια της χρηματαγοράς των ΗΠΑ, τα οποία παρέχουν βραχυπρόθεσμη χρηματοδότηση, έσπευσαν να αποσυρθούν από την ευρωζώνη, όταν κλιμακώθηκε η κρίση, αντιμετωπίζοντας ένα σοβαρό πλήγμα στις τράπεζες με το έργο και τις πράξεις χρηματοδότησης συναλλαγών που απαιτούν δολάρια. Ακόμη και πριν από το τέλος του Νοεμβρίου, οι χορηγήσεις τους προς τις τράπεζες της ευρωζώνης ήταν ακόμα 60 % κάτω από την κορυφή του 2011. “Υπάρχει μια ενδεικτική αύξηση,” λέει ο Ρόμπερτ Γκρόσμαν, επικεφαλής της μακρο-πιστωτικής έρευνας στον Fitch, τον οργανισμό αξιολόγησης. “Αλλά τα κεφάλαια της αγοράς χρήματος αποτελούνται από συντηρητικούς επενδυτές που είναι οι πρώτοι που τα αποσύρουν ή τα διατηρούν.”

Στις αγορές συναλλάγματος, η ανάλυση της Deutsche Bank εμφάνισε ελαφρά κλίση προς την εκμετάλλευση ευρώ τον Ιανουάριο, αλλά η Citigroup, μια άλλη κορυφαία τράπεζα εμπορικών συναλλαγών νομίσματος, αναφέρει ότι οι πελάτες της είναι ουδέτεροι. Οι αναλυτές αισθάνονται ότι η ανατίμηση του ευρώ έχει τελειώσει την πορεία της και οι επενδυτές ψάχνουν για άλλα εμπόρια. “Οι περισσότεροι πελάτες φαίνεται να είναι σε ένα σχέδιο εκμετάλλευσης, περιμένοντας την επόμενη μεγάλη κίνηση,” λέει ο Valentin Marinov, ένας στρατηγικός αναλυτής της Citi.

Ακόμα και οι τραπεζίτες της ευρωζώνης που συγκέντρωσαν πρόσφατα με επιτυχία χρήματα και είναι πρόθυμοι να μιλήσουν μέχρι και για προσφορές, γνωρίζουν ότι η βελτίωση της διάθεσης του τρέχοντος έτους θα μπορούσε να αποδειχθεί εύθραυστη. Οι απροσδόκητες πολιτικές ή οικονομικές εξελίξεις θα μπορούσαν να παράγουν φρέσκια ένταση ​​και, παρά τις βελτιώσεις, οι καταπονήσεις θα παραμείνουν.

Ο κ. Schotkamp λέει: “Προηγουμένως δεν ήταν καν θέμα τιμής. Ήταν απλά «μη εφικτό». Τώρα έχουμε πρόσβαση στην αγορά, αλλά παραμένει δαπανηρή. Το ερώτημα είναι αν αυτό είναι το «νέο φυσιολογικό».”http://www.sofokleous10.gr