Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Η διάσκεψη της Γενεύης, η μετατροπή της Κύπρου σε προτεκτοράτο και η ελληνική αριστερά*.

Του Δρ. Συνταγματικού Δικαίου Δημήτρη Μπελαντή

πρ. μέλους της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ,  
Το βιβλίο του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου  αποτελεί άλλον  ένα κρίκο στην προσπάθεια του συγγραφέα και ορισμένων αξιόλογων ανθρώπων και πρωτοβουλιών, δυστυχώς  όχι αρκετών, ακόμη τουλάχιστον , να ενεργοποιήσουν  το κοινωνικό ενδιαφέρον απέναντι στην συγκροτημένη  εδώ και πολύ καιρό  προσπάθεια  από τα διεθνή  δυτικά ιμπεριαλιστικά  κέντρα, και ιδίως την Βρετανία και τις ΗΠΑ, να καταργήσουν την Κυπριακή Δημοκρατία και να εγκαταστήσουν στην θέση της ένα κράτος-προτεκτοράτο  και ουσιαστικά μη κράτος. Θα επιμείνω , λόγω και της ιδιότητάς μου ως νομικού, που ασχολείται  μακροχρόνια με το συνταγματικό δίκαιο,  να επισημάνω και να υπενθυμίσω ορισμένες σταθερές και , εξ όσων γνωρίζω,  αδιαμφισβήτητες αρχές της δημοκρατικής κρατικής κυριαρχίας και του ανεξάρτητου δημοκρατικού  κράτους ως υπόστασης. Θεωρώ ότι ο ΔΚ, αν και μη επαγγελματίας νομικός, έχει πολύ ορθά επιμείνει σε αυτές  τα αναμφισβήτητες και σχεδόν αυτονόητες   προϋποθέσεις :
1 Δεν υφίσταται σε καμία περίπτωση ένα ανεξάρτητο και δημοκρατικό κράτος, όταν αυτό δεν αυτοσυντάσσεται και δεν καθορίζει ο λαός του ( με την ευρύτερη έννοια των υπηκόων του και την στενότερη έννοια του εκλογικού σώματος αυτού) την συνταγματική/πολιτειακή του μορφή,  το πολίτευμά του και ευρύτερα το Σύνταγμά του.  Ο λαός ενός δημοκρατικού και ανεξάρτητου  κράτους διαμορφώνει μέσω εκλογών την πρωτογενή συντακτική του συνέλευση και στην επόμενη φάση μέσω Αναθεωρητικών Βουλών  , που εκλέγει, τροποποιεί τα Σύνταγμα  μέσα στα όρια της πρωτογενούς συντακτικής εξουσίας.  Αν θελήσει αυτός ο λαός να αλλάξει ριζικά αυτό το Σύνταγμα,  εκλέγει εκ νέου μια Συντακτική Συνέλευση, η οποία  θέτει ένα θεμελιακά  νέο Σύνταγμα (1975). Δεν είναι δυνατόν μια Διεθνής Σύσκεψη να συντάξει ένα κράτος με έγκυρο τρόπο συνταγματικά και διεθνοδικαιικά.  Αν αυτό συμβεί, το κράτος που συντάσσεται έτσι  δεν είναι ούτε ανεξάρτητο ούτε κυρίαρχο  , αφού το όργανο που διαμορφώνει το Σύνταγμα είναι η Σύσκεψη αυτή και στην πραγματικότητα αυτό το όργανο είναι και ο κυρίαρχος αυτού του κράτους.  Αν αυτό συνέβη κατά τρόπο απαράδεκτο με τις Συνθήκες του 1959 στην Κύπρο, δεν υφίσταται κανένας λογικός λόγος, να επαναληφθεί αυτή η πρακτική σήμερα , καθώς επίσης να επαναληφθούν στο κοντινό μέλλον καταστάσεις αποτρόπαιες  όπως ο Εμφύλιος των κοινοτήτων και μια εισβολή τύπου 1974. Ένα κράτος που δεν αυτοσυντάσσεται  δεν μπορεί να είναι και κυρίαρχο με βάση τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ.
2 Δεν υφίσταται σε καμία περίπτωση  ένα ανεξάρτητο και δημοκρατικό κράτος, ακόμη και ένα ομοσπονδιακό κράτος, αν η κρατική βούληση στα όργανά του δεν διαπιστώνεται  με όχημα την αρχή της πλειοψηφίας .  Είναι δυνατόν σε όλα τα κρίσιμα ζητήματα μια οποιαδήποτε μειοψηφία να έχει δικαίωμα  βέτο ; Αυτό το κράτος θα παραλύσει αργά ή γρήγορα, θα φθαρεί σε μη βίαιες και τελικά και σε βίαιες διαμάχες μεταξύ πλειοψηφίας και μειοψηφίας και, στο τέλος,  θα καταλυθεί.   Ακόμη και σε ένα ομοσπονδιακό κράτος που λειτουργεί εύνομα και αποτελεσματικά  δεν είναι δυνατόν , πέρα από  αμιγώς περιφερειακά  ζητήματα, να δοθεί η εξουσία σε μια μειοψηφία να ανασχέτει τη ν πλειοψηφία.  Σκεφθείτε μια Γερμανία όπου η Βαυαρία ή η Σαξονία θα σταματούσε την ομοσπονδιακή  λειτουργία θέτοντας βέτο σε πλειοψηφικά ειλημμένες αποφάσεις της Μπούντεσταγκ, όπως λ.χ. ο ομοσπονδιακός προυπολογισμός ή η λήψη απόφασης για αποστολή γερμανικού στρατού στο εξωτερικό . Στο ν πληθυσμό  της Κυπριακής Δημοκρατίας  υπολογίζονται  βέβαια και πολίτες που είναι Τουρκοκύπριοι, αλλά είναι ένα μεγάλο ζήτημα αν αυτό πρέπει να συμπεριλάβει και πληθυσμούς σε κατειλημμένα στρατιωτικά τμήματα της ΚΔ, που αυτήν την στιγμή  δεν ανήκουν και πιθανότατα, κατά ένα μέρος,  δεν  θέλουν να ανήκουν στην ΚΔ, όπως αυτή  είναι διαμορφωμένη ιστορικά.
3 Το παραπάνω δεν αναιρεί ότι μια εθνική μειονότητα  σε ένα  κράτος, είτε ομοσπονδιακό είτε  ενιαίο,   έχει και πρέπει να έχει πολιτιστικά, θρησκευτικά η άλλα  δικαιώματα που συνδέονται με τον σεβασμό της αξίας των μελών της και με μορφές αυτοπροσδιορισμού που δεν απειλούν την ενιαία κρατική υπόσταση. Όμως, είναι ριζικά άλλο πράγμα  ο σεβασμός των μειονοτικών δικαιωμάτων και άλλο η αναγωγή της μειονότητας σε δύναμη που μπλοκάρει την  δημοκρατική συνταγματική λειτουργία. Πόσο μάλλον που , όπως δείχνει και η  διεθνής εμπειρία, η ανασχετική λειτουργία μιας μειονότητας συνήθως δεν προωθεί τα δικά της  γνήσια συμφέροντα αλλά  τα συμφέροντα τν ισχυρών διεθνών δυνάμεων που την χειραγωγούν.  Δεν πρέπει να συγχέουμε την υπεράσπιση των όποιων μειονοτικών δικαιωμάτων  με την μετατροπή μιας μειοψηφίας σε κατ’ ουσίαν πλειοψηφία, στα πλαίσια του σχηματισμού της ενιαίας κρατικής βούλησης. Και την μετατροπή έτσι της μειονότητας σε παράγοντα κατάλυσης του κράτους ( ας θυμηθούμε εδώ το περίφημο παράδειγμα των Σουδητών στην Τσεχοσλοβακία του Μεσοπολέμου αλλά και την υποδαυλιζόμενη  από τους Βρετανούς τουρκοκυπριακή  μειονότητα μετά το 1960- χωρίς να αγνοούμε και σοβαρές ευθύνες της ελληνοκυπριακής πλευράς )
4 Το κρίσιμο ζήτημα των «εγγυήσεων» και του κρατικού μονοπωλίου βίας. Όπως γνωρίζουμε κοινωνιολογικά από το έργο του Μαξ Βέμπερ και νομικά ιδίως από το έργο του Ρούντολφ Γερινγκ και του Βάλτερ Γέλλινεκ, δεν υφίσταται  κράτος κυρίαρχο, αν δεν έχει την υλική ισχύ, την δυνατότητα υλικής βίας και καταναγκασμού, για να επιβάλει σε μια επικράτεια την θέλησή του. Πιο ειδικά διατυπωμένο, αν δεν έχει το μονοπώλιο άσκησης   νόμιμης βίας. Σε μια εποχή όπου μεγάλες και άλλοτε κραταιές κρατικές υποστάσεις  διαλύονται ( π.χ. Ιράκ, Γιουγκοσλαβία) ή γίνονται κάτι σαν το Φαρ Ουέστ (Συρία, Λιβύη, αραβικές χώρες κα) , η αντίστιξη αυτή μεταξύ υλικής βάσης και συνεπειών από την απουσία της   δείχνει πολύ δραματικά την σημασία του κρατικού μονοπωλίου  νόμιμης βίας. Το μόρφωμα που πιθανόν θα προκύψει από  την Διάσκεψη της Γενεύης δεν θα έχει δυνάμεις ασφαλείας όχι από έναν αναρχικού τύπου πασιφισμό, όπως εύστοχα παρατηρεί ο συγγραφέας, αλλά επειδή ακριβώς πρέπει να είναι κάτι πολύ λιγότερο από υπαρκτή κρατική  υπόσταση. Θα έχει μια αορίστως προσδιοριζόμενη ομοσπονδιακή αστυνομία και θα υπόκειται σε μια «Διεθνή Αστυνομία»    Πρέπει να είναι ένα μόρφωμα  υποκείμενο χωρίς δυνατότητα αντίστασης  σε πιθανές επεμβάσεις εγγυητριών ή άλλων δυνάμεων  ( και ας θυμηθούμε εδώ ότι η Κύπρος γνώρισε το 1974 την στρατιωτική επέμβαση της μιας εγγυήτριας δύναμης και  την πολιτική επέμβαση μιας άλλης , με την τρίτη, όπως και τις ΗΠΑ,  να χειραγωγούν την όλη εξέλιξη). Πρέπει, ακόμη, να είναι υποκείμενο στην στρατιωτική επέμβαση της Τουρκίας, της οποίας τα στρατεύματα, σε αντίθεση με τα ψηφίσματα του ΟΗΕ, δεν θα αποχωρήσουν «αμέσως» και πιθανότατα δεν θα αποχωρήσουν ποτέ.
5 Ένα επόμενο ζήτημα είναι το ζήτημα της νομικής  ισχύος της Ζυρίχης και συνολικά των Συνθηκών του 55 και του 59. Σωστά ο ΔΚ διαφοροποιεί μεταξύ της ισχύος τους ως γεγονότος θεμελιωτικού του κράτους της ΚΔ  και της ισχύος τους ως γεγονότος αντικείμενου  στις γενικές  αρχές  του διεθνούς δικαίου. Και ναι μεν η Ζυρίχη αποτέλεσε κρίσιμο παράγοντα διαμόρφωσης του αρχικού Συντάγματος της ΚΔ, όμως, μετά το 1974 , από όσο γνωρίζω, με βάση την κατάσταση που διαμορφώθηκε, υπήρξαν σημαντικές Συνταγματικές Τροποποιήσεις, αναγκαστικά χωρίς  την συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων, ορισμένες κρίσιμες διατάξεις , που αφορούσαν στην συμμετοχή ων Τουρκοκυπρίων στα κρατικά όργανα ετέθησαν σε αναστολή και διαμορφώθηκε ένα ιδιόμορφο «δίκαιο της ανάγκης», το οποίο συγκαθόρισε την συνταγματική  πραγματικότητα της ΚΔ. Ό,τι και αν ειπωθεί σήμερα από τον Κύπριο Πρόεδρο ή από δυνάμεις που επιθυμούν αυτήν την «ψευδολύση» του Κυπριακού ,  η σημερινή συνταγματική πραγματικότητα της ΚΔ, εδώ και δεκαετίες,  δεν είναι ταυτόσημη με το αρχικό Σύνταγμα ούτε επικαθορίζεται άμεσα από τις Συνθήκες του Λονδίνου και της Ζυρίχης. Σχετικό με αυτό  είναι τα ζήτημα ότι υπάρχουν στην Κύπρο δύο εθνότητες  -μια πλειοψηφική και μια μειοψηφική,  οι οποίες θα μπορούσαν με όρους δημοκρατίας να συναποτελέσουν τον πληθυσμό της ΚΔ, χωρίς αυτή να καταλυθεί . Όμως, ίσως είναι διαφορετικό το δύο εθνότητες από το δύο κοινότητες. Καθώς το σχήμα «δύο κοινότητες» παραπέμπει όντως σε αποικιακή διοίκηση αλλά και στεγανοποιεί τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους, τους ωθεί σε μια φατριαστική αντιπαράθεση  και θέτει τους όρους για ένα παρατεινόμενο «διαίρει και βασίλευε» εκ μέρους των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.
Είναι πολύ ενδιαφέρουσα η παρατήρηση του ΔΚ ότι όλη αυτή η εξέλιξη έρχεται  να επιταχυνθεί όχι τόσο λόγω της αδιαλλαξίας  ή της πίεσης του τουρκικού παράγοντα- ο οποίος μάλλον μπλοκάρει παρά επιταχύνει  την εξέλιξη, αλλά λόγω της πίεσης του δυτικού ιμπεριαλιστικού παράγοντα ( ΗΠΑ-Βρετανία –Ισραήλ)  , ο οποίος θέλει να ελέγξει και να χειραγωγήσει  το υπό διαμόρφωση μόρφωμα , λόγω της τεράστιας γεωπολιτικής του σημασίας σε μια συγκυρία αλλαγής των ισορροπιών στη Μέση Ανατολή, αλλά και ενός νέου ουσιαστικά Ψυχρού Πολέμου έναντι της Ρωσίας και της Κίνας.  Και μάλιστα την ίδια στιγμή, η πίεση του δυτικού ιμπεριαλιστικού παράγοντα συνδέεται με μεγάλες γεωπολιτικές αναταράξεις ( Συρία, Ουκρανία,  Βόρεια Αφρική) αλλά και με την «προτεκτοροποίηση»  στην περιοχή τόσο του ελληνικού κράτους  . Ένα κράτος που  στην οικονομική και δημοσιονομική του ζωή  και στην δημοκρατική του λειτουργία δεν διαθέτει καμία ανεξαρτησία έναντι της ΕΕ, της Γερμανίας και των ΗΠΑ, όπως το ελληνικό, γίνεται μοχλός κάτω από  την δήθεν κυβέρνηση της Αριστεράς των ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛΛ για να επιταχυνθεί η διάλυση και η προτεκτοροποίηση ενός άλλου κράτους, με το οποίο  σε μεγάλο βαθμό έχει κοινή εθνική υπόσταση και καταγωγή.  Αυτό είναι μια εξέλιξη  που δεν πρέπει να επιτρέψουμε να προχωρήσει. Γεννάται , βέβαια, ένα μεγάλο ζήτημα για το ποιοι είμαστε «εμείς» που δεν θα το επιτρέψουμε.  Ο ελληνικός  λαός, με την έννοια της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας , των εργαζομένων και μικρομεσαίων κοινωνικών  τάξεων, έχει ωθηθεί από την κυβέρνησή του σε μια κατάσταση επικίνδυνης κοινωνικής απάθειας και κλεισίματος σε μια παθητική και καταθλιπτική αδράνεια. Στον βαθμό που αυτός ο λαός, μετά την  ματαίωση του «καλοκαιριού του 2015» δυσκολεύεται να παλέψει ακόμη και για τα πολύ άμεσα δικαιώματά του, την εργασία, τον μισθό, την μη κατάσχεση του σπιτιού του, την μη φορολήστευσή του, την προστασία του κοινωνικού κράτους και του δημόσιου πλούτου και περιουσίας, που η «Αριστερά» συστηματικά εκποιεί στα ε λληνικά και ξένα καπιταλιστικά  κονσόρτσιουμ, ίσως  φαντάζει πολύ δύσκολο να φανταστούμε μια πλειοψηφική κινητοποίηση και ευαισθητοποίηση  του ελληνικού λαού υπέρ της προστασίας της ΚΔ, όμοια με εκείνη  του 204 κατά του Σχεδίου Αναν.
Αριστερά και εθνικό ζήτημα
Όμως, και χωρίς να  είμαστε αιθεροβάμονες ή υπεραισιόδοξοι,  αξίζει να επιμείνουμε  στο ότι η οικονομική  βύθιση της Κύπρου  το 2013 και η βύθιση της Ελλάδας από  το 2010 ως σήμερα, καθώς επίσης και η πολύπλευρή εξάρτηση από τον ευρωπαικό και τον αμερικάνικο  ιμπεριαλισμό και των δυο κρατών, πέρα από την εθνική κοινότητα, δείχνουν και μια κοινότητα μοίρας και πεπρωμένου. Κι ακόμη περισσότερο , και οι δύο χώρες, για να κατανοηθεί η πορεία τους, αντιμετωπίζουν ιστορικά και ακόμη μια προοπτική μακροχρονης αποικιακής και νεοαποικιακής διοίκησης. Από εκεί οι κοινότητες και οι εγγυήτριες δυνάμεις, από εδώ οι ανεξάρτητες αρχές στα οικονομικά, οι προυπολογισμοί  που συντάσσουν οι Θεσμοί, τα συνεχή Μνημόνια, η  καταστροφή κάθε κοινωνικής και αναπτυξιακής προσπάθειας. Οι μορφές παραλλάσσουν, τα περιεχόμενα συγκλίνουν. Μήπως πρέπει να επιμείνουμε περισσότερο στο να ανακαλύψουμε πώς παράγονται παράλληλες  και κοινές διέξοδοι σε αμέσως παράλληλα και κοινά αδιέξοδα ;

(*) Το κείμενο αυτό είναι η ομιλία του Δημήτρη Μπελαντή σε συζήτηση-παρουσίαση του βιβλίου του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου «Η Κύπρος σε Παγίδα (γιατί θέλουν μια Κύπρο χωρίς ‘Ελληνες)», εκδόσεις Ινφογνώμων, που πραγματοποιήθηκε από το Λαϊκό Πανεπιστήμιο της Αγ. Παρασκευής στις   29-11-2017. Ο Δημήτρης Μπελαντής είναι συνταγματολόγος και διετέλεσε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ.

http://www.anixneuseis.gr

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Γνωρίζατε ότι το Εθνικό Ζώo της Ελλάδας είναι το δελφίνι;

ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ ΤΟΥ ΣΤΑΛΙΝ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΤΑ!